Một phần không thể thiếu của nền kinh tế truyền thống tiền tệ nói riêng và tiền pháp định nói chung. Vậy trong thế giới Crypto, Fiat Money là gì, đóng vai trò như thế nào. Bên cạnh đó có mối liên quan gì giữa những loại tiền này, cùng goodspeed.io tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé.
Bạn đã biết Fiat Money là gì hay chưa?
Trong khái niệm, thuật ngữ Fiat Money là gì thì đây là một loại tiền tệ được chính phủ chỉ định để đấu thầu hợp pháp nhưng không được hỗ trợ bởi bất kỳ loại hàng hóa nào. Trong quá khứ, tiền định danh đôi khi còn phát hành từ ngân hàng địa phương hoặc những tổ chức khác.
Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại thì loại tiền tệ này được phát hành theo quy định của chính phủ. Nói một cách dễ hiểu thì Fiat Money không có giá trị sử dụng hay nội tại mà giá trị nằm ở những cá nhân dùng như một đơn vị tài khoản. Đối với thị trường tiền tệ thì nó là một phương tiện trao đổi được đồng ý.
Tiền định danh giống như một sự thay thế cho tiền hàng hóa có giá trị nội tại. Fiat Money khác với tiền đại diện về giá trị nội tại vì nó được hỗ trợ và có thể đổi thành kim loại quý hoặc những hàng hóa khác.
Đồng tiền định danh có lịch sử phát triển ra sao?
Theo những chuyên gia về tiền điện tử thì Fiat Money ra đời từ lâu. Trong đó, Trung Quốc được xác định là nơi xuất phát tiền pháp định đầu tiên do sự thiếu hụt tiền xu để giao dịch hàng hóa. Người dân sử dụng các tờ giấy có ghi mệnh giá dưới sự quản lý của triều đình.
Sau đó, dưới vương triều của Hốt Tất Liệt, một hệ thống tiền giấy chính thức ra đời có tên gọi là Sáo. Dần dần, loại tiền này lan rộng sang nhiều quốc gia khác và Fiat Money được Tây Ban Nha, Hà Lan Thụy Điển áp dụng vào thế kỷ 17. Sang đến thế kỷ 18-19, Canada lẫn Mỹ cũng đã sử dụng thử nghiệm.
Đến năm 1972, tổng thống Mỹ là Nixon loại bỏ hoàn toàn chế độ cho phép đổi tiền giấy sang vàng và chuyển sang hệ thống Fiat Money. Đây chính là bước thúc đầy cho sự phổ biến của tiền định danh trong nền kinh tế, tài chính toàn cầu cũng như bắt đầu chiếm ưu thế ở thế kỷ 20.
Fiat Money có ưu nhược điểm như thế nào?
Với khái niệm Fiat Money là gì ở trên, có thể thấy loại tiền tệ này mang đến cho người dùng rất nhiều ưu điểm nổi bật. Tuy nhiên, không có nghĩa sản phẩm này trở nên hoàn hảo. Tiền định danh cũng có những nhược điểm
Đánh giá ưu điểm của tiền định danh
Ưu điểm của Fiat đó là đóng vai trò như một loại tiền tệ tốt nếu như có thể đảm nhận công việc lưu trữ giá trị, cung cấp tài khoản số và tạo điều kiện trao đổi. Đồng thời còn có khả năng lưu trữ tuyệt vời giúp tiết kiệm chi phí sản xuất hơn loại tiền tệ trực tiếp gắn với hàng hóa.
Tiền định danh phổ biến vào thế kỷ 20 dựa vào việc chính phủ và ngân hàng trung ương tìm cách bảo vệ nền kinh tế của mình khỏi những tác động tồi tệ. Tiêu biểu là sự bùng nổ và phá sản từ chu kỳ kinh doanh. Bởi Fiat Money không phải nguồn tài nguyên cố định hoặc khan hiếm như kim loại quý.
Thay vào đó, các ngân hàng trung ương cầm quyền kiểm soát nguồn cung một cách tốt hơn. Điều này giúp họ có quyền quản lý các biến số kinh tế như: tín dụng, thanh khoản, lãi suất và vận tốc tiền tệ.
Đánh giá nhược điểm của tiền định danh
Năm 2007 khi cuộc khủng hoảng thế chấp nổ ra cùng cuộc khủng hoảng tài chính sau đó đã khiến người dân mất niềm tin vào khả năng ngăn chặn suy thoái của ngân hàng trung ương. Ví dụ, loại tiền tệ gắn với vàng thường ổn định hơn Fiat Money bởi nguồn cung vàng hạn chế.
Những loại tiền Fiat Money mà các nước đang sử dụng
Do đặc tính cơ bản mà chính phủ các nước ban hành mà mỗi quốc gia sẽ có quy định và phân loại riêng về Fiat Money của mình. Cụ thể như sau:
- Tiền pháp định tại Việt Nam: Đồng tiền pháp định của Việt Nam là Việt Nam Đồng, gọi tắt là VND. Hiện nay tiền giấy và tiền polymer được sử dụng song song để làm phương tiện thanh toán trên toàn bộ lãnh thổ.
- Tiền pháp định tại Mỹ: Đồng tiền pháp định của Mỹ là USD với 2 dạng là tiền xu và tiền giấy phát hành song song.
- Tiền pháp định tại Anh: Tiền pháp định của Anh là GBP hay còn gọi là bảng Anh. Đồng tiền này được sử dụng tại Vương quốc Liên hiệp Anh, Bắc Ireland cùng các lãnh thổ hải ngoại, thuộc địa và được phát hành song song dưới dạng xu lẫn giấy.
Có thể sử dụng đồng Fiat Money tại những nơi nào?
Hệ thống tiền định danh hiện nay đã được chấp nhận và đưa vào sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Fiat Money có thể sử dụng nhằm mục đích mua bán hầu hết mọi loại hàng hóa lẫn thanh toán dịch vụ.
Hiện nay, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều có hệ thống tiền định danh riêng. Theo đó, chủ thể có thể chuyển đổi giữa các loại tiền Fiat khác nhau khi đi nghỉ, du lịch hoặc gửi tiền trên khắp thế giới.
Ví dụ về đồng tiền định danh và sự lạm phát
Một quốc gia châu Phi là Zimbabwe đã đưa ra một ví dụ về trường hợp tồi tệ nhất vào những năm 2000. Để đối phó với vấn đề suy thoái kinh tế nghiêm trọng, ngân hàng trung ương của quốc gia này bắt đầu in tiền với tốc độ kinh ngạc. Điều đó đã vô tình dẫn đến tình trạng lạm phát mạnh mẽ.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng đồng tiền tại đất nước này mất giá trị đến 99.9. Đồng thời giá cả tăng chóng mặt khiến người tiêu dùng buộc phải mang theo bao tải tiền để mua các mặt hàng thiết yếu cơ bản.
Đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng, chính phủ Zimbabwe đã buộc phải phát hành tờ tiền có giá trị 100 nghìn tỷ Zim. Cuối để khắc phục tình trạng đó thì người đứng đầu đất nước này tiến hành chính sách đổi tiền nội địa sang đồng Đô La Mỹ.
Lý do khiến cho Fiat Money trở nên có giá trị?
Dựa trên khái niệm Fiat Money là gì có thể thấy loại tiền này hoàn toàn là sự tin tưởng vào chính phủ đã phát hành nó. Điều đó trái ngược với tiền dựa trên hàng hóa như vàng hay hóa đơn giấy giúp quy đổi thành kim loại quý.
Ngoài ra, việc chính phủ yêu cầu bạn phải trả thuế thông qua tiền định danh do mình phát hành cũng là lý do khiến Fiat trở nên có giá trị. Mọi người đều có nghĩa vụ trả thuế nếu không muốn đối mặt với hình phạt nghiêm khắc hoặc án tù.
Theo những lý thuyết về tiền khác, điển hình là tín dụng đã cho rằng tất cả tiền đều là quan hệ tín dụng – nợ. Chính vì vậy sẽ không quan trọng nếu tiền được hỗ trợ bởi bất kỳ thứ gì nhằm duy trì giá trị hiện tại.
Nguyên nhân giúp Fiat Money được các nền kinh tế hiện đại ủng hộ
Trước thế kỷ 20 thì hầu hết các quốc gia đều sử dụng một số bản vị vàng hoặc một loại hàng hóa nào đó. Đến khi thương mại, tài chính quốc tế phát triển cả về quy mô lẫn phạm vi, số lượng vàng có hạn. Điều này dẫn đến việc không thể theo kịp giá trị mới đang được tạo ra dẫn đến sự gián đoạn nghiêm trọng cho thị trường toàn cầu.
Kể từ khi Fiat Money ra đời đã mang đến cho chính phủ các quốc gia sự linh hoạt hơn trong quản lý tiền tệ. Hỗ trợ thiết lập chính sách tiền tệ cũng như ổn định thị trường toàn cầu. Đồng thời cũng cho phép ngân hàng dự trữ và ngân hàng thương mại nhân số tiền có sẵn nhằm đáp ứng nhu cầu của người đi vay.
Fiat Money có cách thức hoạt động như thế nào?
Bản chất của Fiat Money là không phụ thuộc vào bất kỳ hàng hóa mà giá trị của nó dựa vào mối quan hệ tin cậy giữa các chủ thể là người phát hành, người sở hữu và người dùng. Vậy nên nếu như niềm tin vào giá trị của đồng tiền bị mất đi thì cầu cũng mất đi khiến cho giá trị bị sụt giảm.
Tiền tệ là thước đo giá trị của hàng hóa cũng như là sự kết tinh giá trị trong đồng tiền của quốc gia đó. Nói dễ hiểu thì đồng tiền đại diện cho năng lực sản xuất của một quốc gia. Vậy nên, khi điều đó tăng lên giá trị trao đổi của đồng tiền pháp định nước đó tăng theo và ngược lại.
Chính phủ là đơn vị độc quyền được phép in tiền Fiat nên có quyền kiểm soát hệ thống tiền tệ cũng như đưa ra chính sách tiền tệ. Bên cạnh đó, còn có thể áp dụng những công cụ liên quan khi các sự kiện tài chính lớn hoặc khủng hoảng xảy nhằm đảm bảo sự ổn định tài chính của quốc gia đó.
Chính sách tiền tệ là quản lý cung tiền của ngân hàng Trung ương hướng đến mục tiêu đưa mức lãi suất mong muốn giúp ổn định lẫn tăng trưởng kinh tế. Trong đó, 2 loại chính sách tiền tệ sẽ bao gồm: nới lỏng và thu hẹp. Cụ thể như sau:
- Chính sách nới lỏng tiền tệ: Đây là chính sách mà ngân hàng trung ương tiến hành mua trái phiếu chính phủ hoặc chứng khoán khác trong thị trường. Đồng thời giảm lãi suất, hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc nhằm tăng cung tiền và phát triển kinh tế.
- Chính sách thắt chặt tiền tệ: Đây là chính sách mà Ngân hàng Trung ương sẽ bán trái phiếu chính phủ hoặc các loại chứng khoán khác. Đồng thời tăng lãi suất, tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc nhằm giảm cung tiền, kiếm chế lạm phát và bong bóng.
Fiat Money có những lựa chọn thay thế nào?
Hầu hết các quốc gia ngày nay đều sử dụng tiền định danh do chính phủ và ngân hàng trung ương phát hành, kiểm soát bởi gắn chặt quyền lực chính phủ. Do đó, Fiat tồn tại luôn song hành với chính phủ cũng như được chấp nhận trên toàn thế giới. Vậy nên, loại tiền này không thể bị thay thế hoàn toàn.
Mặc dù người tiêu dùng có thể sử dụng vàng để mua bán nhưng chúng hiếm khi được sử dụng để trao đổi hoặc mua sắm hàng ngày. Thay vào đó là trở thành xu hướng cho một loại tài sản dùng để cất trữ hoặc đầu cơ.
Bên cạnh đó, tiền điện tử đã xuất hiện trong hàng thập kỷ qua như một thách thức đối với việc lạm phát của Fiat Money. Tuy nhiên, bất chấp sự quan tâm và áp dụng đang ngày càng tăng thì những sản phẩm ảo này dường như không tiếp cận với việc trở thành tiền truyền thống.
Xem thêm: Helium Là Gì
Lời kết
Như vậy, thông qua những thông tin được chia sẻ ở trên bạn đã hiểu rõ hơn về bản chất Fiat Money là gì. Đồng thời nắm vững kiến thức cơ bản về loại tiền định danh đang trở thành xu hướng thế giới này. Từ đó sẽ mở ra một cơ hội nhằm có sự đầu tư hợp lý cho mình.